İş Güvenliği Nedir?, iş yerlerinde, işin yürütülmesi sırasında oluşan veya oluşabilecek tehlikelerden ve sağlığına zarar verebilecek unsurlardan korunmasını, aynı zamanda iş yeri ortamının iyileştirilmesini hedef alan sistemli ve bilimsel çalışmaların tümüne “İş Güvenliği” denir.
“İş güvenliği” denildiğinde muhtemelen çoğu kişinin aklına, üzerinde erkek bir karakterin bulunduğu “Önce İş Güvenliği” yazılı sarı levha geliyordur. Fakat iş güvenliğinin bundan daha fazlası olduğunu söylememize gerek olmadığını biliyoruz. Yine de iş güvenliği nedir, iş güvenliği olmazsa ne olur gibi konuları sizinle paylaşarak iş güvenliğinin önemini anlatmak istiyoruz.
Şimdi gelin, “İş güvenliği nedir?” sorusunun cevabından başlayalım. İş güvenliği tanımının ardından iş kazalarını ve önlemek için yapılması gerekenleri detaylı bir şekilde inceleyelim.
İş Sağlığı ve Güvenliği Nedir?
Öncelikle günlük hayatta iş güvenliği olarak bahsettiğimiz bu kavramın asıl adının “iş sağlığı ve güvenliği” olduğunu, İSG şeklinde kısaltıldığını söylemeliyiz. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile anayasal bir temele dayandırılan bu kavram sayesinde iş yerinde meydana gelebilecek olumsuz durumlar ya da uzun dönemde işçilerde meydana gelebilecek meslek hastalıklarına karşı tedbir alınabiliyor.
1 Ocak 2025 tarihi itibarıyla yürürlüğe giren İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) düzenlemeleri ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerleri ile kamu kurumları, iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi bulundurmak veya bu hizmetleri dışarıdan temin etmek zorunda. Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde çalışanların mesleki eğitim belgesi zorunluluğu ise devam ediyor.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, az tehlikeli sınıfta yer alan küçük ölçekli iş yerlerinde (50’den az çalışanı olan) iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sağlanması konusunda esneklik tanıyor. İşveren ya da işveren vekili, gerekli eğitimleri tamamlamış olması şartıyla bu hizmetleri kendisi de üstlenebiliyor.
İş güvenliğinin amacı; işçinin sağlık durumunu ya da hayatını etkileyecek unsurları ortadan kaldırmak. İş güvenliğinin sağlanması için alınması gereken önlemlere dikkat edilerek hem işçi hem işveren hem de iş yeri oluşabilecek manevi ve maddi zararlardan korunmuş oluyor.
İş Kazalarının Başlıca Sebepleri Nelerdir?
İşçilerin karşı karşıya olduğu tehlikelerle ya da iş sağlığı ve güvenliği konusunda yeterince tedbir alınmamasından dolayı yoldan geçen insanların bile başlarına gelen olumsuz haberlerle neredeyse her gün karşılaşıyoruz. Hatta bu kazalar bazen ölümle bile sonuçlanabiliyor. Peki, bu durumlara sebep olan iş kazalarının nedenleri nelerdir? İşverenden ya da işçiden kaynaklanabilecek başlıca sebepleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Kullanılmakta olan iş makinelerinin yeterli derecede tanınmaması ya da talimatlara uygun bir şekilde kullanılmaması
- Çalışma ortamının dikkat dağıtıcı düzeyde dağınık olması
- İş yerlerinde güvenlik donanımlarının yetersiz olması
- İşçilerin uzun mesai saatleri ya da işçilerin çalışamayacak şekilde hasta olduğu halde çalıştırılmaları
- İşçilerin sağlık, fiziksel ya da psikolojik özelliklerine uygun olmayan alanlarda çalıştırılmaları
- Dikkatsiz bir şekilde iş sürdürülmesinden kaynaklı olarak oluşabilecek kazaları öngörmemek ya da görmezden gelmek
- İş güvenliği ürünlerinin kullanılmaması ya da eksik kullanılması
İş kazalarını önlemek ve iş güvenliği sağlamak için iş güvenliği ekipmanlarını kullanmak şart. Gelin, bu ekipmanlardan bahsedelim.
İş Kazalarını Önlemek İçin Önemli Bir Etken: İş Güvenliği Ekipmanlarının Kullanılması
İş sağlığı ve güvenliği konusunda işçiye de işverene de görev düşüyor. Hem işverenin hem de işçinin dikkat etmesi gereken noktalardan biri ise iş güvenliği malzemelerinin kullanımı. İş güvenliği ürünlerini kullanarak oluşabilecek pek çok kazayı engellemek ve kayıpların önüne geçmek mümkün. Peki, iş güvenliğini sağlayan başlıca ürünler hangileridir?
Levhalar ve Uyarılar
İş yerlerinde, inşaat alanlarında ya da herhangi bir kurumda acil çıkış, girilmez, elektrik çarpma tehlikesi gibi levhalar olmadığında hem çalışanların hem de ziyaretçilerin zarar göreceği durumlar meydana gelebilir. Aynı zamanda yol çalışmalarının olduğu bölgelere yerleştirilen reflektörlü dubalar da hem işçilerin hem de çalışmayan ama alanda olan insanları korumak için oldukça önemlidir. Bu nedenle gerekli alanlarda insanları yönlendiren uyarıların var olması gerekir.
Manşonlu Kulaklık ve Kulak Tıpası
Sanayi tesisi veya havalimanı gibi gürültünün yoğun olduğu ortamlarda çalışmak, çalışanların duyma duyularını olumsuz bir şekilde etkileyebilir. Manşonlu kulaklıklar böyle çalışma ortamlarında ekstra sese maruz kalan çalışanların kulaklarının korunması için oldukça önemlidir. Kulak tıpaları ise daha az ses seviyesine sahip alanlarda ya da elektrikli el aletleri kullanımında sağlığı koruyan bir üründür.
İş Güvenliği Giysileri
Eldiven, tulum, pantolon, mont, ayakkabı, koruyucu dizlik ya da gözlük… İş güvenliği giysileri sayesinde işçilere gelebilecek fiziksel zararların oranı düşürülebilir. Örneğin fosforlu montlar ya da pantolonlar sayesinde geceleri ve görüşün zor olduğu alanlarda çalışan işçiler daha kolay bir şekilde fark edilebilir. İşçi eldivenleri ve kaynak gözlükleri çalışma sırasında uzuvlara gelebilecek zararların önüne geçilebilir ya da kimyasal önleyici tulum sayesinde kimyasal ilaçlar ve ürünlerle çalışan işçilerin kimyasallarla teması engellenebilir.
Baret ve Maske
Çalışanların kafalarına düşebilecek herhangi bir nesnenin olduğu ya da çalışanların düşme ihtimalinin olduğu alanlarda baret, hayat kurtarıcı bir iş güvenliği malzemesi olabilir. İş yerinde alınacak diğer güvenlik önlemlerinin yanı sıra baret giyilmesi önemlidir. Tozlu ortamlarda ya da maden gibi tehlike arz edebilecek mekânlarda oluşabilecek olumsuz durumlara karşı maskelerin varlığı da hayati önem taşır.
Emniyet Kemerleri ve Halatlar
Yüksekten düşme riski olan çalışma ortamlarında kullanılan emniyet kemerleri ve halatları, işçilerin güvenliğini sağlamak için temel ekipmanlardır. Emniyet kemerleri işçileri güvenli bir şekilde sabitler ve düşme durumunda yaralanmayı önler. Halatlar da işçilerin yüksek noktalardan düşmelerini engeller.
